Najczęściej używane śruby ze stali nierdzewnych to śruby A2 - nazywane potocznie śrubami nierdzewnymi i A4 - nazywane śrubami kwasoodpornymi (wytworzono je do pracy we wrzącym kwasie siarkowym). Śruby ze stali martenzytycznych i ferrytycznych są rzadkością ale by w pełni wyjaśnić zagadnienie postanowiłem opisać także i owe.
Oznaczenie materiału śrub ze stali nierdzewnych składa się z litery oznaczajacej rodzaj stali (A - austenityczne, C - martenzytyczne, F - ferrytyczne), cyfry wskazującej zakres składu chemicznego (np. A1) i 2 cyfr określających 0,1 wytrzymałości na rozciąganie w MPa (np. A2 -70 - wytrzymałość na rozciąganie 700MPa).
Przykład:
A2-70 - śruba nierdzewna, klasa 70
A - stal austenityczna,
2 (a właściwie A2) - skład chemiczny w %: Cr - 15 do 20, Ni - 8 do 19, C - 0,1, Si - 1, Mn - 2, P - 0,05, Cu - 4, S - 0,03.
70 - wytrzymałość na rozciąganie 700 MPa
Materiał
Do produkcji elementów złącznych ze stali nierdzewnych, odpornych na korozję używa się trzech rodzajów stali:
1. Austenityczne, wyróżniamy grupy stali: A1, A2, A3, A4, A5. Stale te nie mogą być hartowane i zwykle są niemagnetyczne. Gatunki stali rodzaju A do spęczania na zimno:
A2 - X 2 CrNi 18 10 E, X 5 CrNi 18 9 E, X 10 CrNi 18 9 E, X 5 CrNi 18 12 E, X 6 CrNi 18 16 E,
A3 - X 6 CrNiTi 18 10 E,
A4 - X 5 CrNiMo 17 12 2 E, X 2 CrNiMo 17 13 3 E, X 2 CrNiMoN 17 13 3 E
A5 - X 6 CrNiMoTi 17 12 2 E
2. Martenzytyczne, wyróżniamy grupy stali: C1, C4, C3. Mogą być one hartowane do najwyższego stopnia wytrzymałości i są magnetyczne. Gatunki stali rodzaju C do spęczania na zimno:
C1 - X 12 Cr 13 E
C3 - X 19 CrNi 16 2 E
3. Ferrytyczne, grupa F1. Stale te nie powinny być normalizowane i nie powinny być hartowane, są magnetyczne. Gatunki stali rodzaju F do spęczania na zimno:
F1 - X 3 Cr 17 E, X 6 CrMo 17 1 E, X 6 CrTi 12 E, X 6 CrNb 12 E
Klasy własności mechanicznych
Klasę własności mechanicznych oznaczamy dwoma cyframi, które określają 0,1 wytrzymałości na rozciąganie w MPa. Dla stali austenitycznych (A) wyróżniamy klasy 50, 70 i 80, dla martenzytycznych (C) - klasy 50, 70, 80, 110, a dla ferrytycznych (F) - klasy 45 i 60. Odpowiednio wytrzymałość na rozciąganie wynosi dla klasy 50 - 500 MPa, klasa 70 - 700 MPa itd.
Nakrętki niskie są wykonywane w klasach: 025, 035, 040 - stal austenityczna (A), 025, 035, 055 - stal martenzytyczna (C), 020, 030 - stal ferrytyczna (F).
Zastosowanie
Najpopularnieszymi stalami nierdzewnymi są stale A2. Używane są do produkcji wyposażenia kuchennego i aparatury w przemyśle chemicznym. Nie powinno ich się stosować do kwasów nieutleniających i związków chloru (sól kuchena, woda morska, baseny). Znacznie większą odporność mają stale A4. Częściowo można je stosować w środowisku zawierającym chlor. Często stosowana jest w przemyśle celulozowym, spożywczym i okrętowym.
Poza typowymi śrubami nierdzewnymi produkowane są także śruby specjalne o innych rodzajach odporności - ze stali żarowytrzymałych, żaroodpornych i innych.